Lem

TANTSL.

(pr�ba zorganizowania unikatowej mi�o�niczej asocjacji w 2000. roku)

List otwarty do os�b zainteresowanych powstaniem TANTSL., czyli Towarzystwa Amator�w Niekt�rej Tw�rczo�ci Stanis�awa L.

Mili i Szanowni Pa�stwo!

Tak naprawd� - nie wiem, do kogo si� zwracam. Na pewno do tego grona nie znaj�cych si� wzajem Lemofil�w, kt�rzy - w r�ny spos�b oraz w r�nym miejscu i czasie - poparli inicjatyw� stworzenia TANTSL. Ale do kogo jeszcze? Czy potencjalnych cz�onk�w przysz�ego Towarzystwa s� dziesi�tki? setki? tysi�ce? czy te� pomys� ten prawie nikogo nie obchodzi?

Przede wszystkim uprzejmie informuj�, �e praktycznie nic nie da�y inseraty zamieszczone w "Fantastyce", "Gazecie Wyborczej" oraz "Rzeczpospolitej" (mo�e by�y za s�abo wyeksponowane). Telefonicznie zg�osi�o si�, owszem, kilkana�cie os�b, ale na pierwsze spotkanie przysz�o bodaj pi��, na nast�pne jeszcze mniej, i sprawa zmar�a �mierci� naturaln�. Uprzedzaj�c pytania, ch�tnie wyja�niam, i� powodem nie m�g� by� ani fatalny wyb�r miejsca (poniewa� zebrali�my si� inauguracyjnie w s�awnym Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego, po�o�onym w centrum Warszawy, w kr�lewskich �azienkach, naprzeciw Kancelarii Premiera) ani z�y wyb�r pory (s�oneczne i ciep�e z�otojesienne niedzielne po�udnie).

Ca�kowitym fiaskiem zako�czy�a si� r�wnie� pr�ba nawi�zania kontakt�w przez Internet. Jedyn� reakcj� na rozes�any w sieci, znany niekt�rym z Pa�stwa komunikat, by�a podj�ta przez anonimowych dyskutant�w pr�ba docieczenia za wszelk� cen�, kim jest pomys�odawca, jaki ma interes w za�o�eniu Towarzystwa oraz kto za nim stoi. NIE: co chcemy robi� w og�le, NIE: czym warto by�oby si� zaj�� w pierwszej kolejno�ci, NIE: gdzie szuka� ch�tnych, NIE: jak znale�� potrzebne informacje, lecz (uparcie): kim jest Remuszko i z jakich pozycji wyst�puje. Patrzy�em najpierw ze zdziwieniem, potem z niejakim l�kiem na rozwijaj�c� si� wy��cznie w tym kierunku debat�, a gdy jeden z jej tajemniczych uczestnik�w, solidnie zmieszawszy mnie naprz�d z b�otem, j�� ksi�ycowo fantazjowa� na m�j temat, inna za�, mi�a sk�din�d uczestniczka, wzi�a tego cz�eka w obron�, t�umacz�c, i� post�puje on tak z czystej jeno "zapalczywo�ci polemicznej" - pospiesznie wynios�em si� spo�r�d tych osobliwych postaci, Bogu dzi�kuj�c, �e trafi�em do nich tylko wirtualnie, bo gdybym znalaz� si� w dos�ownym zasi�gu r�ki tamtego pana, pewnie by mi zaraz rozbi� ca�kiem realn� pa�k� na g�owie, rzecz jasna "w szlachetnym dyskusyjnym ferworze"...

No, ale do�� o tym - cho� z drugiej strony ta internetowa przygoda zaowocowa�a konkretnymi wie�ciami. Cytuj� jeden z list�w:

(...) Przy okazji odpowiadam Dostojnemu Eustusowi. Moja kwerenda w zasobach polskich wykaza�a obecno�� formalnie osiemdziesi�ciu dziewi�ciu, ale tak naprawd� - po dok�adnym sprawdzeniu - zaledwie dw�ch stron. Pierwsza, to http://lem.mcs.net.pl/, czyli "NIEOFICJALNA strona Stanis�awa Lema". Druga, to http://www.lem.pl/, czyli "OFICJALNA strona Stanis�awa Lema". Reszta, to r�ne pojedyncze r�no�ci (cz�ciowo wzi�te z tych dw�ch g��wnych), taki zebrany na chybi�-trafi� groch z kapust�, oraz mn�stwo powt�rze�. To rzeczywi�cie zadziwiaj�cy stan rzeczy, je�li wzi�� pod uwag� �wiatow� rang� i rozmiary Lemowych dokona�.

R�wnie� zagraniczne strony nie maj� w wi�kszo�ci (tak przypuszczam, bo sprawdzi� wszystkich nie dam rady) charakteru monotematycznego, tylko cz�stkowy, okazjonalny, "przyczynkarski". Supozycj� t� opieram na takim oto do�wiadczeniu: kaza�em Altawi�cie szuka� "Stanislaw Lem" w dowolnych j�zykach, i da�a mi spis 4012 stron, ale pierwsze dziesi�� z nich (do kt�rych po kolei zajrza�em) by�o albo katalogiem jakiej� ksi�garni, albo jak�� list� bestseller�w, albo list� znanych postaci, itp., itd., W�R�D kt�rych dopiero znajdowa�o si� nazwisko naszego Mistrza. Je�li jednak s� strony po�wi�cone SAMEMU Lemowi - by�bym wdzi�czny za wskazanie ich adres�w.

Na co pewien (chyba m�ody, a na pewno bystry) elektroniczny korespondent wys�a� mi natychmiast nast�puj�cy adres: http://world.std.com/~mmcirvin/vitrifax.html, s�usznie sugeruj�c zarazem, aby w KA�DYM takim przypadku i�� tropem link�w, czyli otwiera� internetowe drzwi do kolejnych komnat i korytarzy Lemolabiryntu w poszukiwaniu rozmaitych skarb�w.

Jest to jedna z wa�niejszych spraw, kt�r� - moim zdaniem - warto by si� zaj�� w naszym TANTSL. Czyli postuluj� has�owo:

1. Lem w internecie.

Po drugie, z pewno�ci� nale�a�oby sporz�dzi� pierwsz� PE�N� bibliografi� wydanych w Polsce dzie� Lema. Wydawa�oby si�, �e nic prostszego: wystarczy p�j�� do katalog�w Biblioteki Narodowej (gdzie ka�da oficyna ma ustawowy obowi�zek przekaza� tzw. egzemplarze obowi�zkowe), spisa� zawarto�� odpowiednich fiszek, i ju�! A w�a�nie �e nie, bo pewne wydania r�ni� si� mi�dzy sob� zawarto�ci� - mimo identycznych tytu��w!!! Tak naprawd� zatem, trzeba by sporz�dzi� dwa spisy: pierwszy - odr�bnych "kawa�k�w" Lemowego autorstwa (takim samodzielnym produktem made by Lem by�by zar�wno np. "Powr�t z gwiazd", jak i np. ka�dy ze "Wst�p�w" w "Wielko�ci urojonej") oraz drugi - ksi��ek opatrzonych nazwiskiem naszego Superautora. Por�wnanie tych zbior�w, a tak�e por�wnanie liczby i lat wyda� tych samych pozycji, mog�oby - przypuszczam - prowadzi� do intryguj�cych wniosk�w...

Dlatego zapisuj�:

2. Dubeltowa bibliografia pozycji zwartych.

Trzecim celem TANTSL., wartym wr�cz ca�ej odr�bnej Monografii, mog�oby by� zebranie wypowiedzi Mistrza na temat Boga, religii, Ko�cio�a, dobra i z�a, raju i piek�a, S�du Ostatecznego etc., etc. Jak wiadomo, takie eschatologiczne w�tki, fragmenty i dygresje mo�na znale�� - na podobie�stwo ka�u�, strumieni, jezior i rzek - we wszystkich niemal dzie�ach Lema, pocz�wszy przynajmniej od "Ob�oku Magellana" z 1955 roku, przez "Dzienniki gwiazdowe" i "Robocie baj�dy", po najnowsze eseje (np. w "Bez dogmatu"). Trudno nie doceni� wagi tych problem�w, skoro poraj� si� z nimi najpot�niejsze umys�y ludzko�ci od samego jej zarania. Dlatego namawiam, by g��biej zastanowi� si� nad mo�liwo�ci�, nasamprz�d, sporz�dzenia bibliograficznego atlasu takiej Lemowej wiaro- czy religiosfery, w przysz�o�ci za� - wydania tych tekst�w i tek�cik�w w formie sp�jnej (na ile si� da) antologii. [Odnotujmy tylko jeszcze dla porz�dku, �e nast�pnym tematem do podobnego uj�cia by�by z pewno�ci� "Cz�owiek i Ewolucja"]

Zaznaczam tedy skr�towo:

3. Fideistyka.

Fantastycznie pasjonuj�cym dzia�aniem wydaje si� wreszcie odnalezienie, zebranie i wyeksponowanie (w charakterze swoistej summy) tych fragment�w tw�rczo�ci Pana Na Klinach, kt�ra powsta�a pod wp�ywem i�cie wieszczego natchnienia i teraz nabiera cia�a dos�ownie na naszych oczach. Dla mnie osobi�cie jako najbardziej pora�aj�ca jawi si� w tym aspekcie lektura niekt�rych partii "Golema XIV" oraz "Doskona�ej pr�ni" i "Wielko�ci urojonej", z kt�rej wynika, �e Mistrz z w�a�ciwym sobie geniuszem przewidzia� z g�r� �wier� wieku temu, jak ludzko�� zacznie wst�powa� na drog� AUTOEWOLUCJI. Z kolei dla kontrastu warto by�by odszuka� w dokonaniach Lema (zw�aszcza publicystycznych!) te prognozy, oceny i przewidywania, o kt�rych da si� ze stuprocentow� pewno�ci� rzec, �e Mu si� nie sprawdzi�y.

Nazwijmy to figuralnie:

4. Lem jako Pytia.

Potem (przedtem, r�wnocze�nie) zaj��bym si� czynno�ci� tyle� zabawn�, co po�yteczn�, mianowicie odnajdywaniem w tw�rczo�ci Lema rozmaitych b��d�w i wypacze�. Ale nie ideolo- ani polityko- (tym powinien zaj�� si� pion historyczno-�ledczy w IBL...), tylko j�zykowych oraz merytorycznych. Ucze� pierwszej klasy liceum dostrze�e, �e nasz Nauczyciel robi grube b��dy w gramatyce (pisze nagminnie "ilo��" zamiast "liczba", m�wi "dlatego, bo", zamiast "dlatego, �e" albo "bo", etc.), i �mieszne staje si� to dopiero wtedy, gdy korekcie i redaktorom nie pozwala zmieni� ANI PRZECINKA (to poniek�d tak, jakby kto� usi�owa� ustanowi� Now� Arytmetyk� poprzez stanowcze i wytrwa�e g�oszenie, i� 2 + 2 = 7). Nast�pnie Mentor nasz w swej pysze (a jest - przy ca�ej swej wielko�ci - ogromnie zarozumia�y) b��dzi w nazwach, miarach, wzorach, rachubach i konstrukcjach (s�awny japo�ski "Nikon", to u niego "Niccon", 43 tony to 43 000 hektolitr�w, silnik diesla nazywa dwusuwem), myli te� epoki, pierwiastki i planety, w jednym kawa�ku sprzecznie (pod wzgl�dem logiki akcji) opisuje rzeczywisto��, zapomina o poprzednich dokonaniach bohatera, etc, etc. - ale innych konkretnych przyk�ad�w nie podam, sami szukajcie! Czemu jest to zabawne - wyja�ni�em, a po�yteczne mo�e by� dlatego, �e przy tak pilnym i specyficznym nastawieniu do lektury �atwo wyrobi� sobie mi�nie m�zgu i �ci�gna wyobra�ni.

Mieliby�my zatem:

5. "B��dy i wypaczenia".

Jako sz�st� sfer� naszych mi�o�niczych zainteresowa�, widzia�bym u�o�enie niezwyk�ego wokabularza, czyli specyficznego S�ownika Lemowej Terminologii. Jak wiadomo, SL jest wyj�tkowo p�odnym ojcem setek, je�li nie tysi�cy nowych imion w�asnych, autorem oryginalnych nazw geo-, kosmo- i innograficznych, ba, suwerennym tw�rc� ca�ych (fanatastycznych) dziedzin ludzkiej i robociej aktywno�ci. Gdyby�my dysponowali cyfrowym zapisem spu�cizny Wielkiego Pisarza, wystarczy�oby napisa� par� komend, i osobliwy dykcjonarz, o kt�rym m�wi�, sam u�o�y�by si� na szybkim komputerze w marne trzy sekundy. Wszelako Lem na sidiromach jest w podwawelskiej Oficynie Literat�w lepiej strze�ony ni� w Redmond (WA, USA) kody �r�d�owe Microsoft Corporation, zatem roboty starczy dla wielu zapale�c�w - na wiele zimowych miesi�cy.

Zanotujmy wi�c:

6. Lemonomastykon

Si�dmy pomys� jest bardzo dobry, wr�cz znakomity i wprost �wietny - z przynajmniej jednego prostego powodu: zosta� ju� kilkakrotnie z powodzeniem wypr�bowany. Nie raz i nie dwa urz�dza�em mianowicie w�r�d znajomych i przyjaci� turnieje wiedzy z zakresu s�awnej trylogii Tolkiena "W�adca Pier�cieni". Trzeba widzie� ten b�ysk w oku, t� skupion� uwag�, ten maluj�cy si� na czole wysi�ek, z jakim dzieci, m�odzie� i doro�li ludzie (w tym tzw. powa�ne osoby na stanowiskach) wype�niali kwestionariusze na temat elf�w, czarodziej�w, krasnali i hobbit�w - by poj��, �e co� takiego MUSI wypa�� na pi�tk� r�wnie� wtedy, gdy kwestie dotyczy� b�d� k�opot�w Trurla, przyg�d Pirxa, kolejnych podr�y Tichego, otch�annych rozwa�a� Golema czy egzystencjalnych kucni�� Kobyszcz�cia. Ergo, zapami�tajmy na wszelki wypadek:

7. Testy z Lema

S� to, rzecz jasna, tylko moje propozycje, nic wi�cej. Ale ju� teraz widz�, �e gdyby uda�o si� wreszcie powo�a� TATNTSL. do fizycznego �ycia, i gdyby�my w jego ramach jeszcze w tym roku wykonali porz�dnie, od pocz�tku do ko�ca, cho� tylko jedn� tego typu Herkulesow� Prac� - by�oby to prawdziwie Epokowe Osi�gni�cie.

Osobom, kt�re z niniejsz� inicjatyw� stykaj� si� pierwszy raz, uprzejmie wyja�niam, i� proponowana nazwa przedsi�wzi�cia (Towarzystwo Amator�w NIEKT�REJ Tw�rczo�ci Stanis�awa L.) ma charakter roboczy, a u jej narodzin leg�y trzy wzgl�dy. Po pierwsze, chodzi�o o to, by w Towarzystwie znalaz�o si� miejsce dla ka�dego Lemoluba - a powszechnie wiadomo, �e wielu jest takich, kt�rzy pewne dzie�a Mistrza uwielbiaj�, a do innych maj� stosunek, nazwijmy go, oboj�tny (oczyma duszy widzieli�my ju� - jako pr�ne i autonomiczne cia�a TANTSL - na przyk�ad Grup� "Solaris", Zakon Klapaucjusza, Seminarium "Wizji Lokalnej", Bractwo Robotyczne, Kompani� "Niezwyci�onego" czy Fanklub Hala Bregga).

Po wt�re: wolni ludzie w wolnym kraju maj� prawo robi� to, co im si� podoba - je�li nie naruszaj� praw innych ludzi. Ot� bior�c pod uwag� powszechnie znane rozmiary gruczo�u mi�o�ci w�asnej oraz ekstraordynaryjn�, nazwijmy j�, autowra�liwo�� pana Stanis�awa Lema, a tak�e uwzgl�dniaj�c pewne osobiste (i nie tylko!) do�wiadczenia w kontaktach z Nim - mam mocne podstawy do przypuszcze�, i� ten Arcytw�rca m�g�by stanowczo (i skutecznie!) sprzeciwi� si� bezp�atnemu umieszczeniu jego nazwiska w oficjalnej nazwie czegokolwiek. Formu�a: "Stanis�aw L." w nazwie TANTSL �w problem definitywnie rozwi�zuje. (XII-2000)

Stanis�aw Remuszko

* * *

Warszawa, 17 sierpnia 2000

W. Pan Nadredaktor
Maciej �ukasiewicz
"Rzeczpospolita"

Ma�ku Drogi, by�bym Ci niezmiernie wdzi�czny, gdyby� zechcia� ZA DWA TYGODNIE (pierwszy weekend wrze�nia) umie�ci� w �ososiu (niechby w rubryce "Do redakcji" - mo�e w jakiej ramce?) nast�puj�cy li�cik (komunikat, anons):

Uwaga mi�o�nicy Lema

Zak�adam Towarzystwo Amator�w Niekt�rej Tw�rczo�ci Stanis�awa L. (Lema). Zainteresowanych prosz� uprzejmie o kontakt. Stanis�aw Remuszko, Dunikowskiego 8, 02-784 Warszawa, tel. (0-22) 641-7190, e-mail: remuszko@astercity.net

Li�cik DOK�ADNIE TEJ tre�ci uka�e si� w tym samym czasie (na prze�omie sierpnia i wrze�nia) w "Fantastyce", "Wyborczej" i "�yciu". We wrze�niu Lem ko�czy r�wno 80 lat, a w pa�dzierniku dostanie w tym roku nareszcie nagrod� Nobla. Czy wyobra�asz sobie rozliczne profity, jakie b�dzie mia�a "Rzeczpospolita" jako przewiduj�ca Matka-Rodzicielka nowopowsta�ego Towarzystwa?

�ciskam Ci�!

Staszek Remuszko

* * *

Uwaga mi�o�nicy Lema!

Warszawa, 27-XI-2000. Powstaje stowarzyszenie o roboczej nazwie: "Towarzystwo Amator�w Niekt�rej Tw�rczo�ci Stanis�awa L.". [Przegl�daj�c internet, z niejakim zaskoczeniem stwierdzili�my, i� nigdzie na �wiecie nie istnieje �aden fanklub Mistrza. Je�li tak, to po prostu b�dziemy pierwsi]

W pa�dzierniku i w listopadzie 2000 w Warszawie odby�y si� dwa spotkania kilkunastu os�b r�nej p�ci, wieku, profesji, wykszta�cenia i pogl�d�w. ��czy nas ch�� prowadzenia w miar� regularnej i zorganizowanej swobodnej rozmowy o niezwyk�ej postaci Stanis�awa Lema i o jego r�wnie niezwyk�ym Dziele. Samego Autora uwa�amy za umys� zupe�nie wyj�tkowy w�r�d �yj�cych na Ziemi ludzi, za Geniusza, kt�ry - jak to zwykle z geniuszami bywa - nie trafi� w sw�j czas. Wiemy zarazem, i� jest to �ywy cz�owiek, z krwi i ko�ci, ze swoimi zaletami i wadami. Nade wszystko jednak interesuj� nas Lemowe dokonania pisarskie i publicystyczne, kt�rych bogactwo zdaje si� wr�cz niewyczerpane.

Osoby ciekawe naszych wst�pnych plan�w lub pragn�ce wnie�� w�asne pomys�y uprzejmie prosimy o kontakt pocztowy, e-mailowy lub telefoniczny: Stanis�aw Remuszko, Dunikowskiego 8, 02-784 Warszawa; remuszko@astercity.net; tel/fax/sekretarka: (0-22) 641-71-90. Jednocze�nie uprzejmie zapraszamy na najbli�sze spotkanie po�wi�cone - w cz�ci merytorycznej - dyskusji o ksi��ce "�wiat na kraw�dzi". Spotkanie rozpocznie si� w samo po�udnie w pierwsz� niedziel� przysz�ego tysi�clecia w warszawskim Obserwatorium Astronomicznym przy Alejach Ujazdowskich 4 (Ogr�d Botaniczny, naprzeciw Kancelarii Premiera). Do us�yszenia i do zobaczenia!